Pekin jest gotowy wykorzystać swoją dominację w zakresie pierwiastków ziem rzadkich, aby odpowiedzieć w pogłębiającej się wojnie handlowej z Waszyngtonem.
W środę lawina doniesień chińskich mediów, w tym artykuł wstępny w sztandarowej gazecie Partii Komunistycznej, podniosła perspektywę ograniczenia przez Pekin eksportu towarów kluczowych dla sektorów obronnego, energetycznego, elektronicznego i samochodowego.
Chiny, największy na świecie producent, dostarczają około 80% importu metali ziem rzadkich do USA, które są wykorzystywane w wielu zastosowaniach, w tym w smartfonach, pojazdach elektrycznych i turbinach wiatrowych. A większość pierwiastków ziem rzadkich wydobywanych poza Chinami nadal trafia tam do przetworzenia — nawet jedyna amerykańska kopalnia w Mountain Pass w Kalifornii wysyła swój materiał do kraju.
Według raportu Biura Odpowiedzialności Rządu Stanów Zjednoczonych z 2016 r. Departament Obrony odpowiada za około 1% całkowitego zużycia pierwiastków ziem rzadkich w USA. Mimo to „pierwiastki ziem rzadkich są niezbędne do produkcji, konserwacji i eksploatacji amerykańskiego sprzętu wojskowego. Niezawodny dostęp do niezbędnych materiałów, niezależnie od ogólnego poziomu zapotrzebowania na obronność, jest podstawowym wymogiem Departamentu Obrony” – stwierdziło w raporcie GAO.
Pierwiastki ziem rzadkich były już przedmiotem sporu handlowego. Kraj azjatycki podniósł cła do 25% z 10% na import od jedynego amerykańskiego producenta, podczas gdy Stany Zjednoczone wykluczyły te elementy ze swojej własnej listy potencjalnych ceł na chińskie towary o wartości około 300 miliardów dolarów, które mają zostać objęte kolejną falą środków.
„Chiny i pierwiastki ziem rzadkich to trochę jak Francja i wino – Francja sprzeda ci butelkę wina, ale tak naprawdę nie chce sprzedać ci winogron” – powiedział Dudley Kingsnorth, doradca branżowy i dyrektor wykonawczy z siedzibą w Perth Industrial Minerals Co. z Australii.
Strategia ma na celu zachęcenie użytkowników końcowych, takich jak Apple Inc., General Motors Co. i Toyota Motor Corp., do zwiększenia mocy produkcyjnych w Chinach. Oznacza to również, że groźba Pekinu wykorzystania swojej dominacji w zakresie pierwiastków ziem rzadkich grozi poważnymi zakłóceniami w amerykańskim przemyśle w postaci głodu producentów powszechnie stosowanych podzespołów, takich jak samochody i zmywarki. To dławiący uścisk, którego przełamanie może zająć lata.
„Rozwój alternatywnych dostaw pierwiastków ziem rzadkich nie może nastąpić z dnia na dzień” – powiedział George Bauk, dyrektor generalny Northern Minerals Ltd., która produkuje węglan pierwiastków ziem rzadkich jako produkt wstępny w pilotażowym zakładzie w Australii Zachodniej. „Rozwój nowych projektów będzie opóźniony”.
Według raportu US Congressional Research Service z 2013 roku każdy amerykański samolot F-35 Lightning II – uważany za jeden z najbardziej wyrafinowanych, zwrotnych i cichych myśliwców na świecie – wymaga około 920 funtów materiałów ziem rzadkich. To najdroższy system uzbrojenia Pentagonu i pierwszy myśliwiec zaprojektowany dla trzech rodzajów sił zbrojnych USA.
Według raportu Congressional Research Service pierwiastki ziem rzadkich, w tym itr i terb, są wykorzystywane w celownikach laserowych i broni w pojazdach Future Combat Systems. Inne zastosowania obejmują opancerzone wozy bojowe Stryker, drony Predator i rakiety manewrujące Tomahawk.
Groźba uzbrojenia materiałów strategicznych zwiększa napięcie między dwiema największymi gospodarkami świata przed spodziewanym spotkaniem prezydentów Xi Jinpinga i Donalda Trumpa na posiedzeniu G-20 w przyszłym miesiącu. Pokazuje, jak Chiny rozważają swoje opcje po umieszczeniu Huawei Technologies Co. na czarnej liście przez USA, odcinając dostawy amerykańskich komponentów potrzebnych do produkcji smartfonów i sprzętu sieciowego.
„Chiny, jako dominujący producent pierwiastków ziem rzadkich, pokazały w przeszłości, że mogą wykorzystywać pierwiastki ziem rzadkich jako kartę przetargową w negocjacjach wielostronnych” – powiedział Bauk.
Dobrym przykładem jest ostatni raz, kiedy Pekin użył pierwiastków ziem rzadkich jako broni politycznej. W 2010 r. zablokowała eksport do Japonii po sporze morskim i choć wynikający z tego wzrost cen spowodował lawinę działań mających na celu zabezpieczenie dostaw w innym miejscu – a sprawa została wniesiona do Światowej Organizacji Handlu – prawie dziesięć lat później naród ten nadal pozostaje światowym liderem dominujący dostawca.
Nie ma samochodu sprzedawanego w USA lub produkowanego w USA, który nie byłby wyposażony w silniki z magnesami trwałymi na pierwiastki ziem rzadkich.
Stany Zjednoczone nie powinny lekceważyć zdolności Chin do prowadzenia wojny handlowej, stwierdził „People’s Daily” w środowym artykule redakcyjnym, w którym użyto języka o znaczeniu historycznym, mówiącego o wadze zamiarów Chin.
W komentarzu gazety znalazło się rzadkie chińskie wyrażenie, które oznacza „nie mów, że cię nie ostrzegałem”. Tego konkretnego sformułowania gazeta użyła w 1962 r., zanim Chiny przystąpiły do wojny z Indiami, a „osoby zaznajomione z chińskim językiem dyplomatycznym znają wagę tego wyrażenia” – stwierdził w artykule Global Times, gazeta powiązana z Partią Komunistyczną w kwietniu. Używano go również przed wybuchem konfliktu między Chinami a Wietnamem w 1979 roku.
W szczególności w odniesieniu do pierwiastków ziem rzadkich dziennik People's Daily stwierdził, że nie jest trudno odpowiedzieć na pytanie, czy Chiny wykorzystają te pierwiastki w odwecie w wojnie handlowej. Podobne podejście przyjęły w swoich środowych wydaniach artykuły redakcyjne „Global Times” i „Shanghai Securities News”.
Chiny mogłyby siać maksymalne spustoszenie, ograniczając dostawy magnesów i silników wykorzystujących te pierwiastki, powiedział Jack Lifton, współzałożyciel Technology Metals Research LLC, który zajmuje się pierwiastkami ziem rzadkich od 1962 r. Skutki dla amerykańskiego przemysłu mogą być „niszczycielskie, – powiedział.
Na przykład magnesy trwałe ziem rzadkich są stosowane w miniaturowych silnikach lub generatorach w wielu obecnie wszechobecnych technologiach. W samochodzie umożliwiają działanie wycieraczek, elektrycznych szyb i wspomagania kierownicy. Według Industrial Minerals Co., Chiny odpowiadają za aż 95% światowej produkcji.
„Nie ma samochodu sprzedawanego w USA lub produkowanego w USA, który nie byłby wyposażony w silniki z magnesami trwałymi na pierwiastki ziem rzadkich” – powiedział Lifton. „Byłoby to ogromnym hitem dla branży urządzeń konsumenckich i przemysłu motoryzacyjnego. Oznacza to pralki, odkurzacze, samochody. Lista nie ma końca.”
Zbiór 17 pierwiastków, w tym neodym stosowany w magnesach i itr w elektronice, jest w rzeczywistości dość liczny w skorupie ziemskiej, ale stężenia nadające się do wydobycia są rzadsze niż w przypadku innych rud. Kingsnorth stwierdził, że jeśli chodzi o przetwórstwo, moce produkcyjne Chin są już prawie dwukrotnie większe od światowego popytu, co utrudnia zagranicznym firmom wejście do łańcucha dostaw i konkurowanie w nim.
Chiński rynek metali ziem rzadkich jest zdominowany przez garstkę producentów, w tym China Northern Rare Earth Group, Minmetals Rare Earth Co., Xiamen Tungsten Co. i Chinalco Rare Earth & Metals Co.
Ucisk Chin jest tak silny, że na początku tej dekady Stany Zjednoczone przyłączyły się do innych krajów w sprawie Światowej Organizacji Handlu, aby zmusić kraj do większego eksportu w obliczu światowych niedoborów. WTO wydało orzeczenie na korzyść Ameryki, podczas gdy ceny ostatecznie spadły, gdy producenci zwrócili się ku alternatywom.
W grudniu 2017 r. Trump podpisał zarządzenie wykonawcze mające na celu zmniejszenie zależności kraju od zewnętrznych źródeł minerałów krytycznych, w tym pierwiastków ziem rzadkich, co miało na celu zmniejszenie podatności USA na zakłócenia w dostawach. Jednak weteran branży Lifton powiedział, że to posunięcie w najbliższym czasie nie zmniejszy podatności kraju na zagrożenia.
„Nawet gdyby rząd USA powiedział, że zamierza finansować łańcuch dostaw, zajęłoby to lata” – powiedział. „Nie można po prostu powiedzieć: «Zbuduję kopalnię, zbuduję instalację do separacji oraz fabrykę magnesów lub metali». Trzeba je zaprojektować, zbudować, przetestować, a to nie dzieje się w pięć minut.
Cer: Używany do nadawania żółtego koloru szkłu, jako katalizator, jako proszek do polerowania i do produkcji krzemieni.
Prazeodym: Lasery, oświetlenie łukowe, magnesy, stal krzemieniowa oraz jako barwnik szkła w metalach o wysokiej wytrzymałości stosowanych w silnikach lotniczych oraz w krzemieniu do wzniecania pożarów.
Neodym: Jedne z najsilniejszych dostępnych magnesów trwałych; stosowany do nadawania fioletowego koloru szkłu i ceramice, w laserach, kondensatorach i tarczach silników elektrycznych.
Promet: jedyny naturalnie radioaktywny pierwiastek ziem rzadkich. Stosowany w farbach świetlistych i bateriach nuklearnych.
Europ: Stosowany do przygotowania czerwonych i niebieskich luminoforów (znaki na banknotach euro zapobiegające fałszowaniu) w laserach, w fluorescencji.
Terb: stosowany w zielonych luminoforach, magnesach, laserach, lampach fluorescencyjnych, stopach magnetostrykcyjnych i systemach sonarowych.
Itr: stosowany w laserach z granatem itrowo-glinowym (YAG), jako czerwony luminofor, w nadprzewodnikach, w lampach fluorescencyjnych, w diodach LED oraz jako lek na raka.
Dysproz: trwałe magnesy ziem rzadkich; lasery i oświetlenie komercyjne; twarde dyski komputerowe i inna elektronika; reaktory jądrowe i nowoczesne, energooszczędne pojazdy
Holm: zastosowanie w laserach, magnesach i kalibracji spektrofotometrów może być stosowane w prętach kontroli jądrowej i sprzęcie mikrofalowym
Erb: stal wanadowa, lasery na podczerwień i lasery światłowodowe, w tym niektóre stosowane do celów medycznych.
Tul: Jedna z najrzadziej występujących pierwiastków ziem rzadkich. Stosowany w laserach, lampach metalohalogenkowych i przenośnych aparatach rentgenowskich.
Iterb: zastosowania w opiece zdrowotnej, w tym w niektórych metodach leczenia raka; ze stali nierdzewnej oraz do monitorowania skutków trzęsień ziemi, eksplozji.
Czas publikacji: 3 czerwca 2019 r
